Posts Tagged ‘Geschiedenis’

Het tapijt van Bayeux: een oud stripverhaal

Eén van mijn favoriete voorwerpen uit het verleden is het Tapijt van Bayeux. Ik zag het echte tapijt in mijn vroege jeugd, ik moet een jaar of 7, 8 geweest zijn. Het maakte grote indruk op me! Tijdens een reis naar Bretagne stopten we in Bayeux. Ik herinner me heel levendig het museum en een filmpje, een beetje zoals dat hieronder, met een geanimeerd tapijt.

Geschiedenis van het Tapijt van Bayeux

Het tapijt is geen tapijt zoals wij ons dat voorstellen, voor op de vloer. Ook is het geen geweven wandtapijt zoals de Vlaamse wandtapijten uit de late Middeleeuwen. Het tapijt van Bayeux is een heel lange strook textiel van 50 centimeter hoog en 70 meter lang. De Engelse naam is logischer: The Bayeux tapestry. Het toont in borduursel het verhaal van de Normandische Willem de Veroveraar die in 1066 bij de Slag van Hastings de Engelse koning Harold versloeg. De bedoeling was om, zoals een nieuwsbericht nu, de mensen te tonen wat er gebeurd was. Omdat in die tijd mensen die konden lezen echt uitzonderingen waren, werd er beeldtaal gebruikt, met wel wat Latijnse tekst erbij. Maar met enkel de prentjes kwam je al een heel eind, net zoals bij een stripverhaal.

Het tapijt werd in 1068 gemaakt in opdracht van bisschop Odo, de halfbroer van Willem. Die had zijn bisschoppelijk paleis in Bayeux. Over wie het tapijt eigenlijk maakte, bestaat geen duidelijk: Koningin Mathilde, de vrouw van Willem, met haar hofdames, of een borduuratelier? (meer…)

Delen:

Op reis naar de Rijn – een onverwachte vakantie naar Wesel

Eigenlijk was ons plan om dit jaar onze fantastische citytrip naar Londen (klik voor verslagje) als onze ‘grote’ vakantie te laten tellen. Maar kijk, redelijk last minute boekten we nog een klein weekje aan de Rijn! We boekten een hotel in Wesel.

Duitsland is voor ons niet echt een bekend vakantieland. We gingen een tiental jaar geleden een week naar Berlijn, dat was geweldig. Daarbuiten bleef onze ervaring beperkt tot een dagje naar Aken vorig jaar, toen we bij het Drielandenpunt verbleven. Met een vriendin bezocht ik ook al eens de kerstmarkten van Keulen en Aken. Maar Duitsland blijkt dus qua prijs/kwaliteit in de zomer heel goed te doen!

DSC_0321 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel

Wesel aan de Rijn

We boekten hotel Welcome in Wesel aan de Rijn. Een hotel, dat was de eerste keer voor ons gezin. We kozen wel voor een suite met aparte leef- en slaapruimte zodat ieders slaapkwaliteit tip-top kon blijven! We boekten het hotel met half pension. Dat viel heel goed mee, de aparte slaapkamer zorgt overdag voor een echt ruim gevoel. ’s Avonds was het wel duidelijk dat dochterlief ging slapen en wij nog niet. Anders moesten we alledrie zo vroeg in ons bed. Dat is namelijk niet iets dat dochterlief kan, zo makkelijk in slaap vallen.

DSC_0318 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar WeselWe kochten in een winkelcentrum dit prachtige en (naar mijn mening) zeer Duitse Alpenhutje van Playmobil. 50% korting maar liefst, dus daar heeft dochterlief al op vakantie veel mee gespeeld.

Het half pension was trouwens ook een succes, dochterlief at vlotjes mee en leerde nu echt met mes en vork eten. Er waren trouwens ook veel groentjes, iets waar ik wat voor vreesde. Hoera! ’s Middags gingen we soms iets eten en soms picknickten we, want we hadden echt geluk met het weer.

DSC_0104 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel

Uitstappen in de buurt

Xanten aan de Rijn: APX

Xanten was een Romeinse stad, Colonia Ulpia Traiana. Het archeologisch park APX laat ons deze periode herbeleven. Xanten is opgericht als legerkamp in 12/13 BC, vanaf dan verbleef er een legioen aan de Rijn. Er ontstond al snel een stad bij het garnizoen, met handelaars, boeren, lichtekooien ongetwijfeld… De opstand van de Bataven in 69/70 AD zorgde even voor een onderbreking maar in 98/99 AD werd Colonia Ulpia Traiana opgericht. Dit was één van de 150 belangrijkste steden van het Romeinse Rijk, met een amfitheater, thermen, een stadsmuur en tempel. De Rijn was dus het levensbloed van de stad, zowel strategisch als commercieel.

DSC_0046 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel

In de buurt van Xanten ontstonden villa’s, zodat landbouw de stad kon ondersteunen. Misschien was er ook een Romeinse villa in Wesel: de naam wil immers zeggen: wei-villa. Het kan ook zijn dat de villa er maar na de Romeinen kwam. Tegen het eind van de derde eeuw werd Xanten immers door de Franken verwoest. Het leven in de stad kwam tot een einde, maar de boerderijen werden door de Franken verdergezet en de cultuur werd ook wel deels overgenomen. Je mag dat ook letterlijk nemen, de vroeg-Middeleeuwse streekbewoners hergebruikten de stenen van het Romeinse Xanten in hun gebouwen. Zo werd het Middeleeuwse Xanten geboren.

DSC_0128 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar WeselDSC_0053 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel

Het archeologisch park is dus niet zoals Pompeii of Efese een opnieuw ontdekte, opgegraven locatie. Er zijn wel degelijk vele opgravingen geweest en nog steeds. Het park bestaat grotendeels uit gereconstrueerde gebouwen, die tonen hoe het geweest moet zijn: amfitheater, tempel, villa, herberg en kruidentuin,… De plattegrond van de stad werd nagebouwd door lanen met bomen aan te leggen, waar af en toe reconstructies van gebouwen staan. Er zijn ook paviljoenen rond verschillende thema’s zoals spelletjes, bouwen, winkels en tuinen. Een heel leuk park, met ook verschillende speelstukjes dus ook veel gezinnen op pad.

DSC_0063 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel

Eén van de opvallende gebouwen is het thermengebouw, met zijn typerende vorm en mooie rode daken. Je kan er de echte funderingen van de thermen zien, dus dit is echt hoe en ook waar het gebouw precies was. Het gebouw is full scale zoals de thermen waren, en dat was echt enorm. Voor mij was het de eerste keer dat ik dit op zo’n manier zag. Het doet je wel nadenken: dit gebouw is een pak groter dan een gemiddelde kerk. In de grote hal is een heel leuk, interactief en kindvriendelijk museum. We pasten gladiatorenhelmen, en dochterlief werd helemaal aangekleed als legionair. Heel het dagelijks leven van de Romeinen werd uit de doeken gedaan op een heel speelse manier, erg mooi.

DSC_0097 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar WeselDSC_0089 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel DSC_0071 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel

De zoo van Duisburg

Een dierentuin vinden wij altijd een fijne uitstap, en in de buurt van Wesel is de zoo van Duisburg. Het is één van de oudere dierentuinen van Duitsland, gelegen op twee heuveltoppen die verbonden zijn door een soort brede brug. We vonden de tijgers heel indrukwekkend, en we zagen een luiaard in beweging!

DSC_0061 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar WeselDSC_0390 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel DSC_0347 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel DSC_0424 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar WeselDSC_0049 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel

Legeland Discovery Centre Oberhausen

Dit is een binnenspeeltuin in het Lego-thema. Je begint het bezoek met een kijkje in de Lego-fabriek, waar je je eigen Duplo-steentje krijgt, dat je in de shop kan laten personaliseren. Vervolgens zijn er speelzones, bouwzones, twee attracties (wij schoten op slechteriken terwijl we door een Lego-tafereel reden), en een klimgedeelte. Er was ook een 4D-cinema (met wind en waterspatten) maar dat viel echt niet in de smaak bij dochterlief. En een shop natuurlijk, waar dochterlief een doosje van Wonder Woman koos. Goh, ik moet zeggen dat ik me wel meer van Legoland had voorgesteld, maar dochterlief vond het wel leuk! Ik denk dat het echte Legoland in Denemarken wel wat anders zal zijn 😉

DSC_0203 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel DSC_0204 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel DSC_0237 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel DSC_0253 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel

Sea Life Oberhausen

Omdat we minder tijd hadden doorgebracht in Legoland dan we gepland hadden, gingen we dus ook naar Sea Life. Dat was wel een echt succes: een heel mooi aquarium, heel veel te zien, een spaarkaart waar je diertjes op kon zetten…

DSC_0292 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar WeselDSC_0301 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel DSC_0299 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel

Ons onverwachte reisje viel dus ontzettend goed mee. We gingen ook nog zwemmen, en naar het Siegfriedmuseum, we aten ijsjes en bezochten de kathedraal van Xanten. En in het terugrijden gingen we zelfs nog naar Bokrijk! Daar was dochterlief wel al wat te moe voor… Maar t was toch zeker ook plezierig.

DSC_0133 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel DSC_0128-1 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel DSC_0075 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel DSC_0074 Op reis naar de Rijn - een onverwachte vakantie naar Wesel

 

Delen:

Dust Bowl USA – gedocumenteerd door Dorothea Lange

Migrant_Mother,_Nipomo,_California_(3588771589)

Soms overvalt me een interesse in een bepaald tijdsvak. Ik ben archeoloog van opleiding en ook al doe ik daar professioneel niets meer mee, geschiedenis en archeologie blijven me wel heel erg interesseren. En sommige tijdsperiodes en regio’s vind ik boeiender dan andere, dat is een persoonlijke voorkeur. De IJstijd, de eerste mensen en de mammoet bijvoorbeeld, of de Russische revolutie en het laatste Romanov-gezin, de Neolithische revolutie in het Midden-Oosten, of de Zijderoute.

Allemaal redelijk kleurrijke onderwerpen, ook of zelfs vooral in geschiedenis zijn de sensationele verhalen de interessantste. Die blijven het langst nazinderen. Dan lees ik er romans of non-fictie over, kijk films, TV-series of docu’s, bezoek een tentoonstelling,… Materiaal genoeg voor een geschiedenis-postje op de blog, hihi. Vandaag: de periode van de Great Depression en de Dust Bowl in de USA. Klinkt stoffig, ik hoop dat jullie samen met mij vinden van niet.

De Great Depression

Soms raakt zo’n interesse gewekt door eerder toevallige gebeurtenissen of ontmoetingen. De USA vind ik bijvoorbeeld een fascinerend land, ook al zijn we er nog niet geweest (al hoop ik dat dat ooit wel gebeurt). Ik hou ook van country en bluegrass, zuivere Americana. In de cd-verzameling zitten dus dus onder meer CD’tjes van Dolly Parton, Johnny Cash, Alison Krauss,… Die laatste leerde ik onder meer kennen via een liedje van Dolly Parton, Little Sparrow. Haar eigen band heet Union Station en ik heb zowel een CD van haar, Paper Airplane, als een samenwerking met Robert Plant van Led Zeppelin, Raising Sand.

En Allison Kraus heeft ook een stevige bijdrage geleverd aan de soundtrack van Oh Brother, where art thou? Dat is een film die zich afspeelt tijdens de Great Depression in de jaren 1930, met George Clooney in een hoofdrol. Als je de film nog niet zag, probeer dat dan op je to-dolijstje te zetten want hij is mooi, met fijne muziek en een zalige absurde humor.

Dust Bowl

De Great Depression viel samen met een fenomeen, de dust bowl, op het platteland van Amerika. De Great Plains van de USA werden vanaf 1862 bevolkt door boeren, aangemoedigd door de overheid. Voorheen werd het prairiegebied niet geschikt gevonden voor landbouw: te weinig neerslag, stormgevaar,… Die trek naar Oklahoma (en andere staten op de Great Plains) ken ik van Lucky Luke. Mijn opvoeding tussen de strips hé!

Vanaf het begin van de twintigste eeuw kwamen er dan ook nog eens veel Europese immigranten bij op de Great Plains. Door droogte, door de landbouwtechnieken van die tijd en door jarenlange teelt van steeds dezelfde gewassen op dezelfde velden was tegen de jaren ’30 winderosie een zeer ernstig probleem geworden. Hierdoor ontstond het fenomeen van de dust bowl.

There’s a storm blowin’ up – a whopper, to speak in the vernacular of the peasantry.” – ‘The wizard of Oz’ (1939)

Dorothea_Lange_Dust_storm_near_Mills_New_Mexico_1935 Dust Bowl USA - gedocumenteerd door Dorothea Lange

Grote stofstormen maakten landbouw in grote delen van Amerika onmogelijk. Oklahoma was bijvoorbeeld zeer zwaar getroffen. De stofwolken waaiden helemaal naar de Oostkust, tot in Boston en New England. Hierdoor ontstond een volksverhuizing en gingen mensen de American Dream achterna in andere staten zoals de kusten van California.

Dorothea Lange

Toevallig kwam ik in de literatuurbijlage van De Standaard een artikeltje tegen over het boek De geschiedenis van het Amerikaanse volk. Daar stond een prachtige foto bij van fotografe Dorothea Lange (1895-1965). Zij documenteerde tijdens de exodus in opdracht van de Amerikaanse regering voor de Farm Security Administration de volksverhuis. Ik ging op zoek naar meer foto’s van Dorothea die ik mocht hergebruiken voor niet-commerciële doeleinden. Ook de foto van de stofstorm hierboven is van Dorothea Lange.

481540628_fb237c3a38_b Dust Bowl USA - gedocumenteerd door Dorothea LangeLighthearted_kids_in_Merrill_FSA_camp_Klamath_County_Oregon_ppmsc00082u Dust Bowl USA - gedocumenteerd door Dorothea Lange Migrant-mother-Nipomo-Dorothea-Lange Dust Bowl USA - gedocumenteerd door Dorothea Lange Migrant_Mother_Nipomo_California_3588771589 Dust Bowl USA - gedocumenteerd door Dorothea Lange Near_Buckeye_Maricopa_County_Arizona__Migrant_African-American_cotton_picker_and_her_baby__-_NARA_-_522540 Dust Bowl USA - gedocumenteerd door Dorothea Lange Photograph_of_Members_of_the_Mochida_Family_Awaiting_Evacuation_-_NARA_-_537505 Dust Bowl USA - gedocumenteerd door Dorothea Lange Poor_mother_and_children_Oklahoma_1936_by_Dorothea_Lange Dust Bowl USA - gedocumenteerd door Dorothea Lange Toward_Los_Angeles_CA_8b31801u_edit Dust Bowl USA - gedocumenteerd door Dorothea Lange 578px-Dorothea_Lange_Young_Migratory_Mother_originally_from_Texas_Edison_California_1940 Dust Bowl USA - gedocumenteerd door Dorothea Lange 783px-Dorothea_Lange_Migrant_children_playing_at_nursery_school_FSA_camp_Tulare_County_California_1939 Dust Bowl USA - gedocumenteerd door Dorothea Lange 1280px-Dorothea_Lange_Children_of_Oklahoma_drought_refugee_in_migratory_camp_in_California_1936 Dust Bowl USA - gedocumenteerd door Dorothea Lange

Prachtige portretten die mensen tonen die het moeilijk hebben. Niets verandert, uiteindelijk. Ook vandaag zijn er vluchtelingenstromen…

Delen:

Onze mammoet: De oudste inwoner van Dendermonde

Nee, de oudste inwoner van Dendermonde is niet het Ros Beiaard, of één van onze Reuzen, ook al hebben die reeds een respectabele leeftijd bereikt. De mammoet die in de jaren ’60 gevonden werd bij de zandontginning van de Sint-Onolfspolder is vele malen ouder!  Als archeoloog (wat ik van opleiding ben) heeft dit dier altijd een speciaal plekje in mijn hart gehad. Als kind ging ik al graag in het Vleeshuismuseum op de Grote Markt naar hem gaan kijken.

De vondst

In 1968 werden door een jong Dendermonds kereltje, Hugo De Potter, de eerste fossiele beenderen aangetroffen in de zandontginningen van de Sint-Onolfspolder langs de Schelde. Ze verdwenen in de archieven van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN), waar later diezelfde Hugo De Potter aan het werk ging, zijn passie volgend. Hij ijverde ervoor dat het dier terugkwam naar Dendermonde, en het kreeg een mooie plaats op de bovenste verdieping van het Vleeshuismuseum.

Als kind had ik het idee dat zo’n mammoet een vrij algemeen voorkomend dier is in musea. Dat blijkt absoluut niet zo te zijn! Er zijn er maar enkele in heel België. En die van ons is dan nog een bijzondere: het skelet blijkt samengesteld te zijn uit delen van meer dan 70 mammoeten. Dat zit zo: de dieren zijn niet in de Sint-Onolfspolder gestorven, maar wel verder stroomopwaarts. De beenderen dreven met de stroom mee tot ze in een bocht van de meanderende Schelde bleven steken en daar verzamelden de stukken zich. De kleinste beenderen werden door aaseters meegenomen of dreven nog verder mee stroomafwaarts.

En zo ontstond in de Sint-Onolfspolder een verzameling botten en beenderen die kon opgebouwd worden tot een vrijwel volledig skelet. Dit werd gemonteerd op een ijzeren stellage zodat de mammoet fier over de hoofden van de bezoekers heen kijkt. Hij is met de koolstof14-methode gedateerd en is ongeveer 28.000 jaar oud. De mammoeten van bijvoorbeeld Hoboken en Lier zijn lang niet zo volledig en zijn in sommige gevallen aangevuld met houten onderdelen.

Aan de botten kan je zien dat sommige van de mammoeten er al een bewogen leven hadden opzitten. Ze hebben littekens en wonden van roofdieren. Stel je voor, grote mammoeten die de ijzige steppes in onze streken doorkruisten, samen met wolharige neushoorns en andere tot de verbeelding sprekende dieren.

De restauratie

Op de leeftijd van 280 eeuwen bleek het skelet wel wat ouderdomskwaaltjes te vertonen: de beenderen van de mammoet(en, zou ik moeten zeggen) bleken pyrietbloei te vertonen. Dit is een chemisch proces waarbij ijzerdisulfide zich bindt aan de zuurstof uit de lucht. Hierdoor neemt het binnenste van de beenderen in volume toe en kan het uiteenspatten. Het was de voorzitter van de Belgische Vereniging voor Paleontologie Anthonie Hellemond die dit ontdekte. De beenderen worden dus door het KBIN gerestaureerd, waar Anthonie ook werkt.

restauratie Onze mammoet: De oudste inwoner van Dendermonde

Dit zijn geen mammoetbeenderen maar wel resten van wolharige neushoorns.

Het publiek was bij de restauratie op twee open dagen welkom. Ook al was het wat moeilijk in te plannen, toch ben ik gaan kijken. De restauratie gebeurde namelijk op de vertrouwde plek van de mammoet, in het Vleeshuismuseum. Er werden chemische producten gebruikt: eerst een stroperige substantie en daarna Aceton.

team-KBIN Onze mammoet: De oudste inwoner van Dendermonde

De man met de rode broek is Hugo De Potter.

Mammoet Onze mammoet: De oudste inwoner van Dendermonde

Deze beenderen zijn al bewerkt en kunnen er nu weer enkele decennia tegen. Nadien moet de behandeling weer herhaald worden.

Het museum is vanaf nu weer open en de toegang is gratis. Niets houdt jullie nog tegen om zelf eens te gaan kijken naar dit bijzondere stukje Dendermondse geschiedenis! Ik sluit af met deze leuke artistieke interpretatie door EOS:

mammoet-met-vier-heemskinderen-bron-EOS Onze mammoet: De oudste inwoner van Dendermonde Overgenomen van https://www.eoswetenschap.eu/geschiedenis/de-mammoet-van-dendermonde%5B/caption%5D

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Save

Delen:

Wekelijkse inspiratie: Een monsterlijk boegbeeld…

… En dat mag je rustig letterlijk nemen. Regelmatig kom ik afbeeldingen tegen van een boegbeeld dat ik al erg lang ken. Zoals hier, bij Thorgal en Hammerfall:

image6-1024x1024 Wekelijkse inspiratie: Een monsterlijk boegbeeld...

En hier, bij Richard Scarry:

image8-1024x1024 Wekelijkse inspiratie: Een monsterlijk boegbeeld...

Dendermonde, mijn stadje waar ik al heel mijn leven woon, op een intermezzo in Gent na, heeft enkele geheimpjes. Ik deel er eentje met jullie! Effekes een archeologisch item op de blog, want dat ben ik uiteindelijk toch, ook al werk ik al van vlak na mijn studies bij De Uil.

Ik schets even de setting van mijn verhaal: Eeuwen geleden voeren woestelingen de Schelde op met hun boot, waar uit voorzorg een afschrikwekkend boegbeeld op was gemonteerd. Je weet immers maar nooit wie je tegenkomt, zo ver van huis. Het boegbeeld werkte echter niet perfect (de garantieperiode was waarschijnlijk verstreken) en ter hoogte van Appels verloor het schip zijn beschermer (en misschien zonk het wel helemaal). Lang werd gedacht dat het een Vikingboegbeeld was, van de negende of tiende eeuw AD. In die tijd kwamen Scandinavische raiding parties de rivieren op, niet enkel hier, maar in heel Europa (hèèl Europa? Nee, in een kleine uithoek… Of nee, dat is een ander verhaal 🙂 ). Ze plunderden en roofden mensen mee, om als slaven te verkopen. ’t Waren nogal kadeekes hoor, die Vikingen!

In elk geval, het boegbeeld lag eeuwenlang veilig in een dikke laag slib, in de Schelde. In 1934 werd het bij baggerwerken gevonden, en naar waarde geschat want het origineel kwam in het British Museum terecht. In het Vleeshuismuseum in Dendermonde kan je een afgietsel zien, op dezelfde zolder als onze andere vriend uit de Schelde: de Mammoet.

image7-1024x1024 Wekelijkse inspiratie: Een monsterlijk boegbeeld...

Bovenaan het afgietsel in het Vleeshuismuseum in Dendermonde, onderaan het origineel in het British Museum

In de jaren ’70 werd toch getwijfeld aan de ouderdom van het boegbeeld. De stijl komt namelijk niet overeen met wat we van de Vikingen weten. Een C14-datering (waarbij koolstof gedateerd wordt aan de hand van het verval van de radioactiviteit, die precies gekend is) bracht uitsluitsel: het boegbeeld werd gebeeldhouwd in de late vierde of vroege vijfde eeuw AD, wat Vikingen uitsluit. De eigenaars waren Romeinen of Germanen, die hun schip (militair of handelsvaartuig) wilden beschermen tegen weergoden, riviergoden, plaatselijke bad guys, wie zal het zeggen?

Dit beeld heeft alleszins wereldwijd tekenaars geïnspireerd! En voor mij en mijn vader is het telkens een blij weerzien, als we in een boek weer ‘onze’ snek tegenkomen. Richard Scarry is onze recentste aanwinst. Die is dus ook in Dendermonde geweest. Of zou het toch Londen geweest zijn?

Delen: