Wij wilden in de herfstvakantie eens naar een echt kasteel. De keuze lag voor de hand: het Gravensteen in Gent. Als kasteel-ervaring kan dat wel tellen! Vlakbij en toch bijzonder geschikt om je eens even een ridder of jonkvrouwe te wanen. Het is ook echt een kasteel zoals kinderen het zich voorstellen: massief, gebouwd uit natuursteen, donker en groot. Kantelen en torens en trappen, alles erop en eraan.

Geschiedenis van het Gravensteen

Ruim 1000 jaar geleden ontstond aan de Leie een eerste burcht, gebouwd door de Graaf van Vlaanderen. Er werd druk gebouwd en verbouwd, allemaal in de typerende Doornikse kalksteen. Je kan in het Gravensteen vandaag nog kijken naar een collectie wapens en harnassen.

In de veertiende eeuw verhuisden de edellieden naar het prinsenhof, en het Gravensteen veranderde van functie van woonplaats naar rechtbank en gevangenis. Getuige daarvan is de verzameling martelwerktuigen. Die hebben we maar niet te zeer in detail uitgelegd aan dochterlief. Ik heb gewoon gezegd dat mensen vroeger een boef pijn deden, en dat we dat nu niet meer doen. Voor meer op sensatie beluste kinderen: dit is zeker een huivering waard.

In de achttiende eeuw verloor het Gravensteen ook die functie. Het dreigde zelfs gesloopt te worden. Delen werden verkocht, er werden arbeiderswoningen van gemaakt, een katoenspinnerij en een metaalverwerkende fabriek, er was ook een directeurswoning. De burcht was onherkenbaar geworden.

In de negentiende eeuw werden de gebouwen stukje bij beetje teruggekocht door de overheid. Er ontstond een beweging die de het verleden in ere wilde herstellen, maar niet met zoveel respect voor de waarheid. Het resultaat was een romantisch geïnspireerde restauratie. In 1907 ging het Gravensteen weer open voor het publiek. Je kan het kasteel bezoeken maar er worden ook feesten en huwelijken georganiseerd.

In 2001 heb ikzelf tijdens mijn studie Archeologie onder leiding van de dienst Stadsarcheologie van Gent opgegraven in het Gravensteen. Er werd toen onderzoek gedaan naar de omwallingen en vooral houten resten van structuren werden ontdekt. Ik herinner me vooral dat we heel erg diep zaten! We moesten naast de keuken afdalen in een diepe sleuf langs ladders. Helaas heb ik geen foto’s van deze ervaring. Pre-digitale tijden 🙂